The site of former Kodra camp, at the edge of Mikro Emvolo, spreads over an area of 350 acres. During the Ottoman rule, a barrack was created, one of the largest in the Balkan Peninsula, as well as a fortified wall. In the period 1916-1918, during the World War I, allied troops of the Entente were stationed in the pre-existing camp, to strengthen the Macedonian Front. New military installations were created: stable buildings, treatment facilities and anti-aircraft artillery. Roads, gardens, pipelines and canals were built. With these works, the first group of tombs of the ancient settlement of Alia Thermi was revealed. Several of the findings of these excavations are now in the Louvre Museum of Paris and in the Archaeological Museum of Thessaloniki.
After the end of the war, the Greek army settled in the camp in 1919, naming the area after the Macedonian fighter Michalis Moraitis (Captain Kodras, 1856-1905). From 1924, the owners of parts of the camp began to claim ownership rights in them. This fact led the military service to carry out successive expropriations, which, however, were not completed, with the result that there are still claims from the rightful owners.
Since the period 1950-1960, significant interventions were made that altered the perimeter of the area. Part of the northern area of the camp was transferred to the Autonomous Building Organization of Officers, for the construction of their settlement. In its southern area a massive apartment building was erected. In 1954 the opening of the coastal road broke the union of the camp with the sea. In 1955 the Governorate was built on the cape.
The Municipality of Kalamaria also made interventions in the area of the camp. Thus, a section was granted to Apollo Kalamaria for the construction of a stadium. Later, school complexes were erected, such as the 2nd High school and Lyceum, next to the seashore and two primary schools, behind the Apollo stadium. Also, the Municipal Swimming Pool in the context of the Olympic projects for 2004. Finally, the Municipality of Kalamaria created the grove of 1619 missing Cypriots, a memorial space dedicated to the missing of the Turkish invasion of Cyprus in 1974.
In 1994 the operation of the camp stopped permanently. To date, a small section is active in northeast, towards Th. Sofouli Street, for the needs of the NATO (North Atlantic Treaty Organization). Within the camp there are 20 properties with a total area of 110 acres, of which 50 are claimed. The camp remains unused and abandoned, because there can be no compromise between competent bodies, individuals and associations of Kalamaria.
Since the 1980s, the former Kodra camp has been characterized as a green and cultural space. In 1995 a large part of the area was declared an archaeological site. In 2005 the Kodra camp was designated as a “historic site”. It includes 43 large and small buildings and constructions. Most of the military buildings that remain are remarkable examples of military architecture. Sixteen of them were declared protected in 2007 and after repairs could house cultural activities.
Since the beginning of the 2000s, the area is used by the Municipality of Kalamaria for the organization of important cultural events, such as “Para thin’ alos”, Parathinoupolis and the Festival of Fine Arts “Field of Action Kodra”. At 2018, the Parliament voted to grant to the Municipality of Kalamaria the use of 203 acres of the camp for 99 years. Its geographical location is an important advantage for its evolution into a main landmark of history, both of Kalamaria and of the whole Thessaloniki.
_____________________________
Ο χώρος του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, στην άκρη του Μικρού Εμβόλου, απλώνεται σε μία έκταση 350 στρεμμάτων. Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δημιουργήθηκε στρατώνας, από τους μεγαλύτερους της Βαλκανικής Χερσονήσου, καθώς και οχυρό τείχος. Την περίοδο 1916-1918, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, στο προϋπάρχον στρατόπεδο εγκαταστάθηκαν συμμαχικά στρατεύματα της Entente, για την ενίσχυση του Μακεδονικού Μετώπου. Δημιουργήθηκαν καινούριες στρατιωτικές εγκαταστάσεις: κτίσματα στάβλων, χώροι περίθαλψης και αντιαεροπορική πυροβολαρχία. Κατασκευάστηκαν δρόμοι, κήποι, αγωγοί και κανάλια. Με τις εργασίες αυτές αποκαλύφθηκε η πρώτη ομάδα τάφων του αρχαίου οικισμού της Αλίας Θέρμης. Αρκετά από τα ευρήματα των πρώτων ανασκαφών βρίσκονται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Μετά τη λήξη του πολέμου, στο στρατόπεδο εγκαταστάθηκε το 1919 ο ελληνικός στρατός που έδωσε στον χώρο το όνομα του Μακεδονομάχου Μιχάλη Μωραΐτη (καπετάν Κόδρα, 1856-1905). Από το 1924 άρχισαν οι ιδιοκτήτες τμημάτων του στρατοπέδου να προβάλουν δικαιώματα κυριότητας σε αυτά. Το γεγονός αυτό οδήγησε τη στρατιωτική υπηρεσία να προβεί σε διαδοχικές απαλλοτριώσεις, οι οποίες όμως δεν ολοκληρώθηκαν, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μέχρι και σήμερα διεκδικήσεις από τους νόμιμους ιδιοκτήτες.
Από την περίοδο 1950-1960 έγιναν σημαντικές παρεμβάσεις που αλλοίωσαν περιμετρικά την περιοχή. Μέρος του βόρειου τμήματος του στρατοπέδου μεταβιβάστηκε στον Αυτόνομο Οικοδομικό Οργανισμό Αξιωματικών, για την κατασκευή του οικισμού τους. Στο νότιο τμήμα του ανεγέρθηκε μία ογκώδης πολυκατοικία. Το 1954 η διάνοιξη της παραλιακής οδού διέσπασε την ενότητα του στρατοπέδου με τη θάλασσα. Το 1955 στο ακρωτήριο κτίστηκε το Παλατάκι.
Παρεμβάσεις στην έκταση του στρατοπέδου πραγματοποίησε και ο Δήμος Καλαμαριάς. Έτσι, ένα τμήμα παραχωρήθηκε στον Απόλλωνα Καλαμαριάς για την ανέγερση γηπέδου. Αργότερα ανεγέρθηκαν σχολικά συγκροτήματα, όπως το 2ο Γυμνάσιο και Λύκειο, δίπλα στον αιγιαλό και δύο δημοτικά σχολεία, πίσω από το γήπεδο του Απόλλωνα. Επίσης, το Δημοτικό Κολυμβητήριο στο πλαίσιο των ολυμπιακών έργων για το 2004. Τέλος, ο Δήμος Καλαμαριάς δημιούργησε το άλσος των 1619 αγνοούμενων Κυπρίων, έναν χώρο μνήμης αφιερωμένο στους αγνοούμενους της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974.
Το 1994 σταμάτησε οριστικά η λειτουργία του στρατοπέδου. Μέχρι σήμερα ενεργό είναι ένα μικρό τμήμα στα βορειοανατολικά, προς την οδό Θ. Σοφούλη, για τις ανάγκες του κλιμακίου του ΝΑΤΟ. Εντός του στρατοπέδου βρίσκονται 20 ιδιοκτησίες με συνολική έκταση 110 στρέμματα, από τα οποία διεκδικούνται τα 50. Το στρατόπεδο παραμένει αναξιοποίητο και εγκαταλειμμένο, επειδή δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός μεταξύ αρμόδιων φορέων, ιδιωτών και συλλόγων της Καλαμαριάς.
Από τη δεκαετία του 1980 το πρώην στρατόπεδο Κόδρα χαρακτηρίστηκε ως χώρος πρασίνου και πολιτισμού. Το 1995 ένα μεγάλο τμήμα της έκτασης κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος. Το 2005 το στρατόπεδο Κόδρα χαρακτηρίστηκε ως «ιστορικός τόπος». Περιλαμβάνει 43 μεγάλα και μικρά κτίρια και κατασκευές. Τα περισσότερα στρατιωτικά κτίρια που έχουν απομείνει αποτελούν αξιόλογα δείγματα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής. Δέκα έξι από αυτά κηρύχθηκαν διατηρητέα το 2007 και έπειτα από επιδιορθώσεις θα μπορούσαν να στεγάσουν πολιτιστικές δραστηριότητες.
Από τις αρχές της δεκαετίας 2000 ο χώρος αξιοποιείται από τον Δήμο Καλαμαριάς για τη διοργάνωση σημαντικών πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπως το Παρά θιν’ αλός, η Παραθινούπολη και το Φεστιβάλ Εικαστικών Τεχνών Πεδίο Δράσης Κόδρα. Το 2018 ψηφίστηκε στη Βουλή η παραχώρηση στον Δήμο Καλαμαριάς της χρήσης 203 στρεμμάτων του στρατοπέδου για 99 χρόνια. Η γεωγραφική θέση του αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για τη μετεξέλιξή του σε κύριο τοπόσημο ιστορίας, τόσο της Καλαμαριάς, όσο και όλης της Θεσσαλονίκης.
