His history is connected with the history of the town of Aretsou or Rysio of Propontis. It was built on the coast in the Astakinos Gulf of Nicomedia, about 40 km east of Constantinople. In September 1922 it had 7,000 inhabitants of which only 700 were Turks.
The landing of the Greek army in Smyrna in 1919 changed things. Greek warships came and went in Propontis and Aretsou and landed Greek troops. During the operations of the Greek Army on the front of Asia Minor, Turkish guerrillas (tsetes) marched inland against the rich coastal Greek cities of the region. The British, who had a permanent naval presence in the straits, tried, together with the inhabitants of the area, to repel them. The tsetes became more and more dangerous, demanding unreasonable sums for ransom, so as not to attack the Aretsians. In 1921 a squad of the English secret police was stationed in the neighboring Paleokastro, headed by Officer Paturel, who had as a supporter and translator Officer Dane, an Englishman by father and a Cypriot by mother. Because of his position, he had frequent contacts with the authorities of Aretsou and its inhabitants.
In the summer of 1922 the Greek army began to retreat. The Turks advancing occupied Nicomedia and reached the hills outside Rysio. The Greek inhabitants, terrified, began to discuss the escape. On September 14, 1922 the British secret police squad had information that guerilla groups were gathering in the surrounding mountains, in order to carry out an attack and executions against the Aretsians at night. Self-sacrifice? Heroism? Love? No one knows what pushed Dane to run with his horse and warn the Aretsians of the evil that awaited them. The Aretsians were saved. Dane was killed in an ambush by the Turks, returning to his unit. A large number of refugees took refuge in Kalamaria, where the coastal settlement of Aretsou was created.
The Municipality of Kalamaria, to honor the act of the heroic officer, gave its name to the park at the junction of N. Plastira and D. Evelpidou Streets and placed a commemorative marble plaque. It was unveiled in 1998.
__________________________
Η ιστορία του συνδέεται με την ιστορία της κωμόπολης Αρετσούς ή Ρυσίου της Προποντίδας. Ήταν κτισμένη παραλιακά στον Αστακηνό Κόλπο της Νικομήδειας, περίπου 40 χλμ. ανατολικά της Κωνσταντινούπολης. Τον Σεπτέμβριο του 1922 είχε 7.000 κατοίκους από τους οποίους μόνο 700 ήταν Τούρκοι.
Η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη το 1919, άλλαξε τα πράγματα. Ελληνικά πολεμικά σκάφη πηγαινοέρχονταν στην Προποντίδα και την Αρετσού και αποβίβαζαν ελληνικά στρατεύματα. Όσο διαρκούσαν οι επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού, τούρκοι αντάρτες (τσέτες) εξορμούσαν από την ενδοχώρα κατά των πλούσιων παράλιων ελληνικών πόλεων της περιοχής. Οι Άγγλοι, οι οποίοι είχαν μόνιμη ναυτική παρουσία στα στενά, προσπαθούσαν, μαζί με τους κατοίκους της περιοχής, να τους αποκρούσουν. Οι τσέτες γίνονταν ολοένα και πιο επικίνδυνοι, ζητώντας παράλογα ποσά για λύτρα, για να μην επιτεθούν κατά των Αρετσιανών. Το 1921 στο γειτονικό Παλαιόκαστρο εγκαταστάθηκε κλιμάκιο της αγγλικής μυστικής αστυνομίας με επικεφαλής τον αξιωματικό Πάτουρελ, ο οποίος είχε ως υπασπιστή και μεταφραστή τον αξιωματικό Ντέιν, Άγγλο από πατέρα και Κύπριο από μητέρα. Εξαιτίας της θέσης του, είχε συχνές επαφές με τις αρχές της Αρετσούς και τους κατοίκους της.
Το καλοκαίρι του 1922 ο ελληνικός στρατός άρχισε να υποχωρεί. Οι Τούρκοι προελαύνοντας κατέλαβαν τη Νικομήδεια και έφτασαν στα υψώματα έξω από το Ρύσιο. Οι Έλληνες κάτοικοι, τρομοκρατημένοι, άρχισαν να συζητούν τη φυγή. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1922 το κλιμάκιο της μυστικής αστυνομίας των Βρετανών είχε πληροφορίες ότι τσέτες συγκεντρώνονταν στα γύρω βουνά, για να πραγματοποιήσουν το βράδυ επίθεση και εκτελέσεις εναντίον των Αρετσιανών. Αυτοθυσία; Ηρωισμός; Έρωτας; Κανείς δεν γνωρίζει, τι ήταν αυτό που έσπρωξε τον Ντέιν, να τρέξει με το άλογό του και να ειδοποιήσει τους Αρετσιανούς για το κακό που τους περίμενε. Οι Αρετσιανοί σώθηκαν. Ο Ντέιν σκοτώθηκε σε ενέδρα των Τούρκων, επιστρέφοντας στη μονάδα του. Μεγάλος αριθμός προσφύγων κατέφυγε στην Καλαμαριά, όπου δημιούργησε τον παραλιακό συνοικισμό της Αρετσούς.
Ο Δήμος Καλαμαριάς, για να τιμήσει την πράξη του ηρωικού αξιωματικού, έδωσε το όνομά του στο πάρκο στη συμβολή των οδών Ν. Πλαστήρα και Δ. Ευελπίδου και τοποθέτησε αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα. Τα αποκαλυπτήρια αυτής έγιναν το 1998.
